صنعت آب و برق به عنوان یکی از شاخص های اصلی و زیربنایی در توسعه هر کشوری همواره مورد توجه سیاستگذاران بوده است همچنین این موضوع زمینه ای مطلوب برای سرمایهگذاری بخش خصوصی و دولتی محسوب می شود.
البته حساسیت و اثرگذاریِ این صنعت بر سایر بخشهای جامعه، بر کسی پوشیده نیست. امروزه صنعت برق به دلیل امکان به‌کارگیری تکنولوژی‌های مدرن و ملاحظات زیست‌محیطی در سایر بخشهای صنعتی، نقشی حیاتی و استراتژیک ایفا میکند.
همچنین در این روند ،صنعت آب نیز با توجه به نقش فوق‌العاده آن در تأمین نیازهای اولیه افراد جامعه، به دلیل خشکسالی‌های پی در پی اخیر و منابع رو به کاهش آن در کشور، در سالهای اخیر به شدت مورد توجه قرار گرفته است.
بر این اساس یکی از مجموعه های فعال در حوزه صنایع برق وآب، شرکت سرمایهگذاری صنایع برق و آب صـبا بوده که حدود سه دهه فعالیت در این صنعت را آغاز کرده است.
فرصتی پیش آمد تا درباره فعالیت و برنامههای پیش روشرکت مذکور و برخی از مسایل فعالان صنعت آب و برق ، گفتگویی با جعفر جولا مدیرعامل شرکت سرمایهگذاری صنایع برق و آب صـبا انجام دهیم.
فعالیت سرمایه گذاری صنایع برق و آب صـبا و شرکتهای زیر مجموعه، در چه زمینه هایی متمرکزبوده، همچنین ترکیب سهامداری و ساختارپرتفوی آن ها چگونه است ؟
سرمایهگذاری صبا به عنوان بزرگترین هلدینگ فعال در صنعت برق و آب کشور در سال ۱۳۷۰ تحت نام شرکت سرمایهگذاری ساتکاب(سهامی‌خاص) تأسیس شد. در سال ۱۳۸۲ نام شرکت به سرمایهگذاری صنایع برق و آب صبا(سهامی‌خاص) تغییر یافت و متعاقباً در سال ۱۳۸۳ از سهامی خاص به سهامی عام تبدیل شد. پذیرش این شرکت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار تحت عنوان نهاد مالی سرمایهگذاری، در سال ۱۳۹۰ صورت گرفت.
سرمایه فعلی شرکت صبا ۳،۵۰۰ میلیارد ریال برآورد می شود . ترکیب سهامداران این شرکت شامل شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس(۹۸/۴۹ درصد)، شرکت مادرتخصصی مدیریت ساخت و تهیه کالای آب و برق-ساتکاب وابسته به وزارت نیرو (۹۹/۴۹ درصد) و سایر سهامداران(۰۳/۰ درصد) است .
بخش عمده‌ای از پرتفوی شرکت سرمایهگذاری صبا شامل شرکتهای فعال در حوزه برق و آب کشور از جمله ۳۹ شرکت توزیع برق استانی، ۲۱ شرکت مدیریت تولید و بهره برداری نیروگاهی، ۴۳ شرکت آب و فاضلاب استانی، آبیاری و زهکشی و بخشی از سهام شرکتهای بورسی مانند نیرو ترانس، پارس سویچ و سرمایهگذاری فنی و مهندسی مشانیر می شود.
علاوه بر شرکتهای مذکور، سرمایهگذاری صبا سهامدار عمده شرکتهای راهبردی همچون گروه مپنا و گروه فراب نیز است که از ظرفیت، دانش و تخصص بسیار بالایی در امور مربوط به احداث و توسعه انواع نیروگاههای برق و تجهیزات مرتبط برخوردارند.
شرکتهای زیر مجموعه صبا، چه برنامه ای برای ورود به بورس دارند؟
پذیرش شرکتهای سرمایهپذیر فراب که بیش از ۵۲ درصد از سهام آن در اختیار شرکت صبا قرار دارد، در دستور کار قرار دارد. از جمله داراییهای ارزشمند فراب ،دو نیروگاه سیکل ترکیبی شیرکوه یزد(۴۸۴ مگاواتی) و دالاهو(۹۰۰ مگاواتی) است که پذیرش این دو نیروگاه نیز درحال بررسی بوده و اقدامات لازم جهت عرضه سهام در فرابورس پیگیری می شود.
مقدمات پذیرش هلدینگ نیروگاهی ایرانیان مپنا در بازار سرمایه انجام گرفته و به احتمال فراوان در نیمه اول سال جاری عرضه این هلدینگ بزرگ انجام میگیرد. همچنین نیروگاههای گناوه، سنندج، توس، تولید برق علسویه و برخی نیروگاههای بادی شامل نیروگاه ۵۵ مگاواتی کهک(۲۲ عدد توربین ۵/۲ مگاواتی) و نیروگاه آقکند(مجهز به ۲۰ توربین بادی ۵/۲ مگاواتی) به ظرفیت مجموع ۵۰ مگاوات از شرکتهای این هلدینگ خواهند بود.
مطالبات بخش نیروگاهی در چه شرایطی قرار دارد؟
همانگونه که میدانیم دولت بزرگترین بدهکار صنعت آب و برق کشور است. به عنوان نمونه طلب گروه مپنا تنها از محل فروش برق مبلغ ۴ هزار میلیارد تومان برآورد میشود. از طرفی پیمانکاران بخش خصوصی به دلیل عدم وصول مطالبات معوق خود و افزایش هزینههای تولید با مشکلات عدیدهای مواجه هستند. اقتصاد نامتوازن صنعت برق که به نظر بنده بزرگترین عامل آن نظام تکلیفی قیمتگذاری برق است، باعث شکلگیری کلاف سردرگمی گردیده که روز به روز به بحران این صنعت میافزاید.
چه برنامهایی برای افزایش سرمایه دارید؟
شرکت صبا در نظر دارد برای حفظ ،ارتقاء جایگاه خود در صنعت برق و آب کشور و همچنین اصلاح ساختار مالی شرکت اقدام به افزایش سرمایه از محل مطالبات و سود انباشته کند.
در حالحاضر سرمایه فعلی شرکت ۳۵۰ میلیارد تومان است که با افزایش سرمایه به میزان ۱۱۵۰ میلیارد تومان، سرمایه صبا به عدد ۱۵۰۰ میلیارد تومان خواهد رسید .
سرمایه گذاری صنایع برق و آب صـبا قرار است وارد بازار سرمایه شود وتاکنون چه اقدامی صورت گرفته شود ؟
با توجه به مزایای پذیرش شرکتها در بازار سرمایه و البته در راستای راهبردهای سهامداران عمده شرکت مبنی بر تقویت شفافیتهای مالی، عرضه سهام شرکت در بازار سرمایه در سال جاری با جدیت دنبال میشود. خالص ارزش داراییهای شرکت صبا به عنوان بزرگترین هلدینگ برق و آب کشور و سهامدار عمده گروه مپنا عدد بسیار قابل توجهی است. در این رابطه تمامی الزامات و مقدمات پذیرش شرکت صبا در بورس اوراق بهادار تهران سپری شده و در حال همکاری با یکی از شرکتهای تأمین سرمایه معتبر جهت تسریع در روند پذیرش میباشیم.
روند استفاده از نیروگاههای تجدیدپذیر را چگونه ارزیابی می کنید و چه اقدامی در این خصوص داشته اید ؟
بر اساس قانون پنج ساله برنامه ششم توسعه (۱۴۰۰- ۱۳۹۶) دولت باید سهم نیروگاههای تجدیدپذیر و پاک را تا پایان اجرای آن به حداقل پنج درصد برساند. این در حالی است که همچنان ۹۰ درصد تامین برق کشور را نیروگاههای حرارتی برعهده دارند که به نظر علت اصلی آن وجود سوخت ارزان قیمت در کشور است.
ظرفیت درحال بهره برداری نیروگاههای تجدیدپذیر کشور تا پایان فروردین ماه به ۸۲۳ مگاوات رسیده و ۵۱۳ مگاوات نیروگاه تجدید پذیر نیز در حال احداث است؛ با توجه به اینکه نرخ خرید برق از نیروگاههای تجدیدپذیر به مراتب بالاتر از سایر انواع دیگر نیروگاههاست (هر کیلووات ۴۸۰ تومان) بنابراین فرصت خوبی برای سرمایهگذاری در این بخش وجود دارد. مپنا نیز در این بخش عملکرد مطلوبی داشته و همانگونه که اشاره شد شرکت انرژیهای تجدیدپذیر مپنا که مالک نیروگاه ۵۵ مگاواتی کهک و نیروگاه ۵۰ مگاوات آقکند است از جمله شرکت های فعال گروه مپنا در این حوزه به شمار می آید.
سودآوری شرکت صبا ،سال گذشته چه میزان بود و برای امسال این میزان را چگونه پیشبینی میکنید؟
سودآوری صبا با توجه به ماهیت شرکت، عمدتاً از محل تقسیم سود شرکتهای سرمایهپذیر و مشخصاً گروه مپنا است. البته سیاست تقسیم سود در شرکتها نیز متأثر از شرایط نقدینگی و محدودیتهای دیگر بویژه منابع لازم جهت انجام پروژهها است، لذا راهبردهای آتی سهامداران غایی صبا تاثیر مستقیمی بر وضعیت سودآوری شرکت دارد.
فروش سرمایهگذاریها نیز ،محل دیگری برای شناسایی سود در هلدینگهاست که در مورد شرکت صبا با توجه به سیاستهای کلان و خط مشی کلی شرکت، نسبت سود فروش سرمایهگذاریها به سود تقسیمی شرکتهای زیر مجموعه معمولاً رقم بسیار کمتری است.
در شرایط فعلی و با توجه به رویه قبلی شرکتهای زیرمجموعه به ویژه گروه مپنا ،سود شناسایی شده در سال رقمی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیارد تومان است. پیشبینی میشود سال جاری نیز حداقل به میزان سال گذشته سود شناسایی شود.
تحریمها و نرخ ارز در فعالیتتان چه تاثیری داشته است؟
در سالهای اخیر همزمان با تشدید تحریمهای یکجانبه، تلاش زیادی به منظور داخلیسازی و تأمین ملزومات اساسی کشور بویژه در صنعت برق صورت گرفت که گروه مپنا نمونه ای روشن و موفق در این خصوص است. البته در تأمین اندک قطعات نیروگاهی که از طریق واردات به چرخه تولید اضافه میشوند، همچنان با مشکلات عدیدهای مواجه هستیم. از این حیث اثرات منفی تحریمها در شرکتهای پیمانکاری نظیر مپنا و فراب ملموس است . همچنین در حوزه مراودات بانکی و انتقال ارز محدودیتهای ایجاد شده، قابل انکار نبوده و منجر به تحمیل هزینه های اضافی بیشتری به شرکتها شده است، اما با تدابیر اندیشیده شده تمام تلاشها در جهت رفع این محدودیتها و کاهش هزینههای مورد اشاره است تا با استفاده ازهمه ظرفیتهای موجود اثرات سوء تحریم را کاهش داد.
با توجه به سیر صعودی ورود نقدینگی به بازارسرمایه ، چه بایدکرد تا از این فرصت در راستای افزایش فعالیت و تولید شرکتها بهره برد؟
یکی از مهمترین کارکردهای بازار سرمایه تامین مالی ارزان قیمتتر شرکتهاست. در سالی که توسط مقام معظم رهبری به نام سال جهش تولید مزین شده است، بیشک یکی از الزامات این جهش تجهیز مناسب منابع مالی بنگاههاست. در حال حاضر به دنبال استقبال کمنظیر مردم از بازار سرمایه به دلیل رکود بازارهای موازی و ورود حجم قابل توجهی از نقدینگی جامعه به بازار سرمایه، تحقق این مهم در قالب افزایش سرمایه شرکتها از محل آورده نقدی امکانپذیر است . البته تحقق این امر نیازمند ایفای نقش موثرتر مسئولان در سرعت بخشیدن به صدور مجوز افزایش سرمایه ناشران است. در حال حاضر چنین چابکی در بدنه سازمان بورس مشاهده نمیشود. به عنوان نمونه با وجود برگزاری مجمع و تصمیم گیری در خصوص افزایش سرمایه گروه مپنااز محل سود انباشته از مبلغ ۲.۷۰۰ به ۴.۰۰۰ میلیارد تومان،کماکان مجوز افزایش سرمایه از طرف سازمان بورس صادر نشده است.
شرایط موجود و آینده فعالیت های صنعت برق را چگونه می بینید؟
از آنجایی که برق در اقتصاد جانشین ندارد و یک کالای کاملاً استراتژیک در حیات صنعت کشور محسوب میشود، لذا توجه به آن نیز نیازمند نگاه کلان و بلندمدت است. در سالهای اخیر دیدگاه تأمین برق پایدار به ویژه در زمان پیک مصرف مورد توجه مسئولان وزارت نیرو قرار داشته است. در این راستا احداث نیروگاههای جدید و تبدیل نیروگاههای ساده به نیروگاههای سیکل ترکیبی به منظور افزایش ظرفیت نیروگاهی کشور در دستور کار قرار دارد.
همجنین در بخش خصوصی نیز ،گروه مپنا همزمان با افزایش سهم خود از تأمین برق کشور و توسعه نیروگاههای خود به ویژه نیروگاههای تجدیدپذیر، دیدگاه تبدیل برق به محصول با ارزش افزوده بالاتر را مورد توجه قرار داده است.
در این راستا پروژه برقی کردن صنعت حمل و نقل به ویژه حمل و نقل عمومی با جدیت در حال پیگیری است و در برخی استانها نیز توافقات خوبی با مسئولین شهری حاصل شده است. پروژههای این چنینی علاوه بر صرفه اقتصادی قابل ملاحظه آن ،نکات مثبت فراوان دیگری از جمله بینیازی به سوختهای فسیلی، کاهش آلودگی هوا و… خواهد داشت.
از طرفی اقتصاد صنعت برق نیز نیازمند توجه بیشتر متولیان امر است. تعیین تکلیف نظام قیمتگذاری دستوری، مدیریت هزینههای تولید، کاهش تلفات، تسریع در تسویه بدهی دولت به بخش خصوصی و فرهنگسازی در مصرف بهینه آب و برق از جمله مواردی هستند که در سالهای اخیر کمتر مورد توجه قرار گرفتهاند. به طور یقین در صورت ادامه وضع موجود با بحران مواجه خواهیم بود.